سه عاملی که در کتابها(1 و 2) توسط جامعه شناسان و محقیقین تاریخ بعنوان علت اصلی ناکارآمدی، زوال و سقوط حکومت های منبعث از یک تمدن ( روم، مصر و...) و یا یک ایدئولوژی ( شوروی سابق، بلوک شرق و فاشیسم ) ذکر می شود به شرح زیر است:
1- پاسخ های قدیمی به پرسش های جوانان و نیازهای جدید جامعه
2- به خدمت گرفتن ثروت و امکانات جامعه در راه مقاصد سیاسی
3- جدا شدن هدف های طبقه حاکم از هدف های جامعه
تدبیر یعنی اندیشیدن به فرجام امور و نگریستن به عواقب مثبت یا منفی تصمیمات شخصی و یا تصمیمات مدیران سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه است.دوراندیشی و تدبیر یکی از مفاهیم بنیادین مدیریت است،
ریشه و علل اصلی جهل و بی بصیرتی انسان در امور، جهل به عظمت های درونی خویش و نشناختن خویش است. در نتیجه، کسی که اراده ای در کسب دانش و آگاهی و بصیرت در جهت اجرای جانشینی خدا در زمین ندارد، در حل مشکلات بشری توفیقی نمی یابد.
در حوزه سیاست و فرهنگ بصیرت هر فردی، وابسته به ارزشهای حاکم بر تفکر اوست. و بنا به تأکید قرآن کریم درآیات 13 حجرات و22 روم در"گوناگونی خلق ها"؛ همسان سازی رفتار ها در حوزه سیاسی و فرهنگی خلاف سنن الهی است.
کتاب "بصیرت و عصر جنگ نرم" با موضوع بندی های تفصیلی و تقسیم بندیهای مختلف و با رجوع مدام به آیات و احادیث و سخنان آیت الله خامنه ای، در سال 1389 از سوی مرکز نشر زرینه، منتشر گردید. در این کتاب انواع گوناگون بصیرت از منظر فلسفی، روانشناختی و ... ارائه گردید.
هر انسانی ذاتا دوست دارد مورد توجه دیگران قرارگیرد. و این انگیزه مطرح شدن در جمع، سبب ظهور خلاقیت در بشریت شده و با مطرح شدن نام خود، به پیشرفت علم و تکنولوژی, هنر و فرهنگ و دیگر عرصه های اجتماعی کمک می کند.
اهل لغت «جاه طلبی» را «مقام خواهی، منصب طلبی و منزلت جویی» معنا کرده اند. آز آنجاییکه "قدرت" ذاتا زیاده طلب، تمامیت خواه، متجاوز، فساد آور و سرکوب گراست،مصلحان هر جامعه ای برای مهار قدرت تئوری های مختلفی ارائه دادند.
عصر مولوی، عصر کشاورزی بود؛ که در عرصه عمومی آن انسان حق هیچ گونه انتخابی نداشت. و هزاران سال قبل از مولوی تا یک قرن پیش، معنی حکومت قرین بود با پادشاهی و سلطنت. در آن عصر بدون خونریزی حاکمی عزل نمی شد
حضرت مولانا از سن نوجوانی با مهاجرت و زندگی در دیار مختلف و لمس مدیریت های متفاوت، تجارب اجتماعی ذیقیمتی بدست آورد که این مسیر تجربه اندوزی بطور خیلی خلاصه بشرح ذیل می باشد: مولوی فرزند شیخ بهاء الدین (از عارفان و علامه آن عصر) در تاریخ 30 سپتامبر 1207 میلادی /604 قمری) در شهر بلخ از دیار خراسان به دنیا آمد در سن 12 سالگی. به دلیل بدگویی های علمای ظاهربین و فقیه هان خشک دین از پدرش نزد سلطان محمد خوارزمشاه ؛ مجبور به مهاجرت از بلخ شدند که البته مقارن با حمله ی سهمگین چنگیر خان مغول هم بود. آن ها 4سال درآق شهر و هفت سال در لاونده اقامت داشتند. در سال 626 هـ ق بدر خواست امیر سلجوقی علاء الدین کیقباد به قونیه (روم شرقی) عزیمت نمودند و پس در سال 1273 میلادی/ 672 قمری در همین مکان در گذشت. و تنها جهت یاقتن شمس دوباره از قونیه به دمشق مسافرت نمود. تجربه درگیری مدام با علمای ظاهربین و متحجر و زندگی در فرهنگ ها و مدیریت متفاوت؛ در شش دفتر مثنوی عیان می باشد. شش دفتر مثنوی که جمع ابیات آن 25618 بیت ( بر اساس تصحیح نیکلسون ) است، محصول دوران پختگی و کمال ذوقی و اندیشه مولاناست و برجسته ترین اثر عرفانی به زبان فارسی و گرانبهاترین میراث عرفانی و اخلاقی در ادبیات جهان می باشد.. .عصر مولوی، عصر کشاورزی، که در عرصه عمومی آن، انسان فاقد هیچ حق انتخابی بود، و تا دو قرن قبل معنی حکومت قرین بود با پادهشاهی و سلطنت؛ و در تاریخ اثبات گردید دیکتاتوری پیوندهای تاریخی با نظام سلطانی دارد. در آن عصر چون رسم بر عزل حاکم نبود و این حکام مادام العمر بودنند؛ سنت و صلاح همه در این بود که حاکم عادل نصیب شان گردد. در نتیجه، درآن زمان ها وقتی مولوی شاهد پایمال شدن حقوق انسانی جامعه در جهت منافع یک نفر می بود؛ در لباس داستانها و یا گفتگوهای بسیار عالی از زبان حیوانات، انتقادات خویش را به حاکمان و لزوم رعایت حقوق انسان ها را با هنرمندی خاص بیان می داشتند :
